Ял хуҫалӑх таварне туса илекенсен техника ҫӗнетме кӑҫал майсем анлӑрах. Ку хыпара Чӑваш Ен ял хуҫалӑх министрӗ Сергей Артамонов Фейсбукра пӗлтернӗ.
Министр хыпарланӑ тӑрӑх, ял хуҫалӑх техникине туяннин 40 процент таран саплаштараҫҫӗ. Техника туянассин хисепӗ 112 единица хушӑннӑ.
Техника туянма патшалӑх пулӑшни хаклӑ техника, трактор тата комбайн илнӗ чух пушшех кирлӗ. Вӗсене туянасси пӗлтӗрхинчен 1,9 хут нумайланнӑ.
Сӑмах май каласан, ял хуҫалӑх предприятийӗсенче выльӑх апачӗ хатӗрлеҫҫӗ. Утӑ ҫинче Куславкка, Шӑмӑршӑ тата Ҫӗмӗрле районӗсем уйрӑмах хастар. Вӑрнар, Шупашкар, Елчӗк районӗсем те хӑвӑрт ӗҫлеҫҫӗ.
Хуҫалӑхсенче сенаж тата силос хатӗрлессипе те ҫине тӑраҫҫӗ.
Чӑваш Енре ӗне усракансене укҫа парса пулӑшасси пирки сайтра хыпарланӑччӗ. Аса илтерер: пӗр ӗне усракансене – 2300, икӗ ӗнешӗн кашнине – 3300, виҫӗ тата ытларах ӗнешӗн кашниншӗн 4300 тенкӗ парӗҫ. Ку тӳлеве ҫӗртме уйӑхӗн вӗҫӗнче пама тытӑнассине каланӑччӗ.
Заявлени ҫырнӑ 747 ҫын ҫак пулӑшӑва тивӗҫнӗ ӗнтӗ. Вӗсем патне ҫак укҫа ҫитнӗ.
Чӑваш Енре ҫак патшалӑх пулӑшӑвне 22 пин хуҫалӑх тивӗҫӗ. Вӗсенче пӗтӗмпе 56 пин ытла ӗне. Ку тӗллевпе республика хыснинчен 185 миллион тенкӗ уйӑрнӑ.
Юлашки виҫӗ уйӑхра республикӑра ҫӗр ҫине нӳрӗк нормӑран 75 процент ытларах ӳкнӗ. Ҫанталӑк йӗпе тӑнӑран ака кӑҫал 2-3 эрне мар, 2,5 уйӑха тӑсӑлнӑ. Ҫапах тухӑҫ пӗлтӗрхинчен 4,5 процент ытларах пулассине палӑртаҫҫӗ.
Йӗпе-сапа пулнӑран ЧР Ял хуҫалӑх министерстви пӑшӑрханать. Ку ҫӗрулмине пырса тивет. Ӑна 4,8 пин гектар ҫинче лартнӑ. Ку – 75 процент кӑна. Ҫӗрулми лартас ӗҫ малалла пырать, тепӗр 150 гектар лартӗҫ. Ыттине ӗлкӑӗреймӗҫ. Халӗ специалистсем тӑкака шутлаҫҫӗ. Вӑл 5 млн тенкӗрен иртсен инкеклӗ лару-тӑру режимне йышӑнӗҫ.
Ҫумӑр ҫунӑран утӑ хатӗрлес ӗҫ те вӑрах пырать. 16 район утӑ ҫулма пуҫланӑ, 7 пин гектар ҫулнӑ, ку пӗлтӗрхинчен 4 хут сахалрах.
Чӑваш Енри уйсенче сӑтӑрҫӑ сарӑлнине пӗлтереҫҫӗ. Куҫа курӑнман хурт-кӑпшанкӑ – нематод – ҫӗрулмине тапӑннӑ. Ӑна пула глободероз чирӗ пуҫланас хӑрушлӑх пур.
Россельхознадзорӑн Чӑваш Енри тата Чӗмпӗр облаҫӗнчи управленийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫак хурт-кӑпшанкӑ 359 ялти 6364 ҫӗр лаптӑкӗ ҫинчи ҫӗрулмине тапӑннӑ. Пӗтӗмпе – 1360,3 гектар.
Нематод ҫӗрулмине тапӑнсан вӑл ӳсме пӑрахать, ҫулҫи тӗссӗрленет, пӗтӗрӗнет те майӗпен шанать.
Вӑл уйрӑмах 9 районта сарӑлнӑ: Комсомольски, Вӑрнар, Елчӗк, Хӗрлӗ Чутай, Ҫӗмӗрле, Патӑрьел, Муркаш, Канаш, Етӗрне тӑрӑхӗсенче.
Паян ЧР Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Олег Николаев ирттернӗ планеркӑра ӗне тытакансене укҫан хавхалантарасси пирки калаҫнӑ.
Иртнӗ эрнере Олег Алексеевич контрактламан укҫа-тенкӗн пӗр пайне (ӑна картишсене хӑтлӑлатма пӑхса хунӑ) харпӑр хуҫалӑха субсидилеме ярасси пирки каланӑ. ЧР Ял хуҫалӑх министерстви проект хатӗрленӗ, унта ку пулӑшӑва мӗнле парассине ҫирӗплетнӗ.
Проектра палӑртнӑ тӑрӑх, пӗр ӗнешӗн 2300 тенкӗ парӗҫ, икӗ ӗне тытакансене – 3300 тенкӗ, 3 е ытларах ӗне усракансене – 4300 тенкӗ.
Ку пулӑшӑва 22 харпӑр хуҫалӑх тивӗҫмелле, вӗсенче – 56 пин ытла ӗне. Ку тӗллевпе республика хыснинчен 185 миллион тенкӗ уйӑрӗҫ. Тӳлеве ҫӗртме уйӑхӗн вӗҫӗнче пама палӑртнӑ. Ӗне усракансен ял тӑрӑхӗн администрацине кайса заявлени ҫырмалла.
Раҫҫейӗн мӗнпур регионӗнче пыл туса илекенсен кооперативӗсем йӗркелемелле. РФ ял хуҫалӑх министрӗн пӗрремӗш ҫумӗ Джамбулат Хатуов вӗлле хурчӗн отрасльне аталантарассипе черетлӗ лару ирттернӗ.
Министр ҫумӗ палӑртнӑ тӑрӑх, хурт-хӑмӑр продукцине туса илессин калӑпӑшӗ ӳсесси хурт-кӑпшанкӑ шӑркалантаракан культурӑсене туса илнинчен те, ҫавсен лаптӑкӗнчен те, ӳсен-тӑран тутлӑлӑхӗнчен те килет. Раҫҫей Ял хуҫалӑх министерстви ку тӗлӗшпе Белгород, Курск, Липецк, Рязань, Тамбов, Ҫӗнҫӗпӗр облаҫӗсене, Пушкӑртстан, Тутарстан, Удмурт республикисене, Алтай тата Байкал тӑрӑхӗсене палӑртнӑ.
Регионсенче хурт-хӑмӑр ӑстисен кооперативӗсене йӗркелемеллине палӑртнӑ май Липецк, Курск, Белгород, Кемӗр, Омск облаҫӗсенче вӗсем халех пуррине тӗслӗх евӗр асӑннӑ.
Ҫӗртме уйӑхӗн 30-мӗшӗнче «Чувашский бройлер» (чӑв. Чӑваш бройлерӗ) предприятин пурлӑхне сутмалли аукцион иртмелле. Асӑннӑ организацие панкрута кӑларнӑ май ирттерекен пӗрремӗш лот ку вӑл.
Аукцион вӑхӑтӗнче 17 ҫӗр участкн 9 миллион тенкӗ, тепӗр 23 ҫӗр лаптӑкне тара илмелли правӑна 25,3 миллион тенкӗпе сутӗҫ. Сутлӑха ҫавӑн пекех административлӑ ҫуртсене, котельнӑйсене, скважинӑсене, складсене тата хуралтӑсене кӑларнӑ. Суту-илӳ ҫурчӗ те пур.
Лотӑн пӗтӗмӗшле хакӗ — 538 миллион тенкӗ.
«Чӑваш бройлерӗ» предприятихӑй вӑхӑтӗнче Шупашкар районӗнче ҫеҫ мар, Чӑваш Енре те ятлӑ-сумлӑ та ура ҫинче ҫирӗп тӑраканскерччӗ. 2018 ҫулхи авӑн уйӑхӗнче панкрут тесе йышӑннӑ.
Чӑваш Енри ял хуҫалӑх предприятийӗсенче ҫурхи ака-суха ӗҫӗсем малалла пыраҫҫӗ. Елчӗк районӗнче ака вӗҫленнӗ ӗнтӗ, Шӑмӑршӑ тӑрӑхӗнче ку ӗҫе юлашки гектарсем ҫинче пурнӑҫлаҫҫӗ.
Чӑваш Ен Министрсен Кабинечӗн Ертӳҫин ҫумӗ — ял хуҫалӑх министрӗ Сергей Артамонов Фейсбукра ҫырнӑ тӑрӑх, ҫу уйӑхӗн 12-мӗшӗ тӗлне пирӗн республикӑра ҫуртрисене 114,6 пин гектар акнӑ. Ку вӑл планпа пӑхнин 59,4 проценчӗ пулать. Ҫапла вара ҫуртрисене акассипе аграрисем ҫурринчен иртнӗ. Планпа пӑхнӑ лаптӑксене Елчӗк районӗнче ҫӗннӗ, Шӑмӑршӑ районӗнче палӑртнин 85,1 проценчӗ чухлӗ акнӑ.
Ҫӗрулмине 596 гектар лартнӑ, пахчаҫимӗҫе — 190 гектар, ҫу валли туса илекен культурӑсене — 6 пин гектар. Хӑмла хуҫалӑхӗсенче те ӗҫ малалла пырать.
Ӗнер, ака уйӑхӗн 17-мӗшӗнче, пирӗн республикӑра ял ҫыннисене 0,1 процентлӑ ипотека кредичӗ пама тытӑннӑ. Тӗрӗсрех, ҫӗнӗ йышӑну вӑя кӗнӗ.
Аса илтерер: ял ипотекине ҫӗршывра 3 процент тесе палӑртнӑччӗ. Пирӗн тӑрӑхра процент ставкине татах пӗчӗклетрӗҫ. Ҫапла тума республика Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Олег Николаев маларах сӗннӗччӗ. Ӗнер Министрсен Кабинечӗ ятарлӑ хушӑва алӑ пуснӑ.
Пӗчӗк ставкӑпа кредит илме тивӗҫ категорие ҫаксем кӗнӗ: 3 е ытларах ача ӳстерекен, ялта ӗҫлесе пурӑнакан ҫемьесене ипотекӑна 0,1% ставкӑпа парӗҫ; АПКра тата ветеринарта ӗҫлекенсене – 0,5%; социаллӑ сферӑра ӗҫ килӗшӗвӗпе е усламҫӑ пулса тӑрӑшакансене – 1% ; ялта потребкоопераци тата ял хуҫалӑх кооперацийӗнче тимлекенсене – 1%; ялта пурӑнса АПКра ӗҫлес шухӑш тытнисене – 1,5%; ялти социаллӑ сферӑра ӗҫе кӳлӗнес кӑмӑллисене – 2%.
| АКА | 12 |
Кӑшӑлвирус шуйхатнӑ ентешӗмсене
«Унта ан тух!», «Кунта ан кай!»...
Ку — пурнӑҫ-и вара? Кай-кай!..
Хаяр чир-чӗр этемлӗхе
Хупса хурасшӑн читлӗхе.
Куҫа та курӑнман амак
Пире пӑхӑнтарасшӑн ак.
Те хамӑр кӗрӗс-мерӗсле
Пурнатпӑр?.. Ҫитрӗ тӗрӗслев.
Шӑпланчӗ вӑйӑ та уяв,
Мӗнле-ши тухӑпӑр уя?..
Тарлатӑр аҫлӑк та ҫуха —
Тӑватпӑрах ака-суха!
Пӗччен ларсассӑн та килте,
Эпир — ан манӑр! — пӗр кӗлте.
Асра тытсан ҫак чӑнлӑха
Инкек хуҫаймӗ халӑха.
Ҫак ырӑ туйӑм хушнипе
Хамри мӗнпур чун ӑшшипе
Сире пурне те ыталам,
Телей сунса салам калам.
+0.3 °C